همه چیز در مورد شاسی خودرو

هر خودرو به طور کلی از سه قسمت اصلی یعنی بدنه، پیشرانه و شاسی تشکیل می‌شود. شاسی یا فریم در واقع یک چهار چوب و ساختار است که عموماً از فولاد سخت به شکل ناودانی ساخته می‌شود. بر روی این فولاد سخت، قسمت‌هایی هم چون پیشرانه، سیستم انتقال قدرت، سیستم فنر بندی و سیستم ترمز و فرمان نصب می‌شود. باید بدانید مواردی از قبیل تحمل بیشترین میزان وزن و تنش، سبکی، کمترین حجم، سهولت در پیاده سازی سیستم، هزینه نهایی برای اجرای سیستم، توانایی تغییر فرم در نقاط مشخص برای بالاترین میزان جذب ضربه، توانایی حفظ استحکام و عدم تغییر فرم در قسمت‌های حیاتی برای حفظ توانایی مقاومت، قابلیت تعمیر ساده و بازیابی خصوصیات اولیه و در نهایت انتقال کمترین میزان لرزش و صدا به قسمت‌های درونی اتاق، از خصوصیات یک شاسی خوب به شمار می‌رود.

در ادامه مطلب همراه کارشناس خودرو باشید تا همه چیز را در مورد شاسی خودرو بدانید

• انواع شاسی و بدنه خودرو:

۱- شاسی و بدنه یکپارچه ( Concrete Frame )

۲- شاسی و دنه مجزا ( Discrete Frame )

۳- شاسی و بدنه نیمه مجزا ( Semi Discrete Frame )

۱- شاسی و بدنه یکپارچه (  Frame Concrete )

در اکثر خودروهای سواری قسمت شاسی به اتاق متصل بوده و با هم مجموعه ی واحدی را تشکیل می دهند. در این حالت مجموعه اتاق و شاسی فقط بایستی وزن سرنشینان و وسایل تزئیناتی داخل اتاق همچون صندلی ها را تحمل نمایند. بنابراین نیروی زیادی به کف شاسی وارد نمی شود.

در چنین مواردی شاسی از ورق هایی تشکیل شده که به منظور افزایش استحکام آن بر روی ورق ها تغییر شکل ها و برجستگی هایی توسط قالب های فرم دهی ایجاد گردیده است.

این فرم ها و برجستگی ها باعث تجزیه نیروهای وارد بر ورق به مولفه هایی در جهات مختلف می شوند. در نتیجه میزان تنش های وارده در یک نقطه خاص کاهش خواهد یافت.

گاهی اوقات نیز برای افزایش استحکام ورق کف اتاق از پروفیل های تقویت کننده در زیر آن استفاده می شود. ولی در برخی دیگر از خودروها برای ورق کف از ورق هایی با ضخامت بیشتر ( در حدود ۲ میلیمتر ) استفاده شده است.

• مشخصات شاسی یکپارچه

ورق های کف در شاسی های یکپارچه به عنوان شاسی خودرو محسوب می گردد. این ورق ها توسط جوش به ستون ها و دیواره های اتاق متصل می گردند و مجموعه ای یکپارچه را پدید می آورند.در این حالت به دلیل عدم وجود شاسی مجزا وزن خودرو کمتر شده و شاهد کاهش مصرف سوخت هستیم.

همچنین کاهش وزن باعث می شود که قدرت بیشتری از موتور صرف شتاب دهی به خودرو شود. از سوی دیگر در این مدل شاسی قابلیت جذب انرژی در هنگام تصادف زیاد بوده و انرژی ناشی از ضربه برخورد صرف تغییر شکل ورق ها شده و از انتقال این انرژی به سرنشینان جلوگیری می نماید.

۲- شاسی و بدنه مجزا ( جدا شدنی ): ( Discrete Frame )

در خودروهای سنگین همچون اتوبوس ها و کامیون ها که وزن زیادی به شاسی وارد می شود لازم است یک شاسی مجزا که از استحکام کافی برخوردار است وجود داشته باشد.در این حالت شاسی یک اسکلت بندی فلزی بسیار محکمی است که کاملا از اتاق مجزا بوده و مجموعه ی اتاق نیز همچون سایر مجموعه ها بر روی شاسی نصب میگردد.

• اسکلت شاسی

از اتصال پروفیل ها و تیرهای فولادی با سطح مقطع I شکل قوطی نبش و یا ناودانی به یکدیگر تشکیل یافته است و می تواند به شکل های مختلفی باشد.در یکی از متداول ترین اشکال اسکلت بندی شاسی دو تیر طولی در طرفین خودرو وجود دارد که توسط رام های عرضی (عضوهای عرضی ) به یکدیگر متصل گردیده اند.به این نوع شاسی مدل نردبانی گفته می شود.

همچنین گاهی اوقات از مدل های دیگری همچون مدل ضربدری ( شکل X ) جناغی و یا مدل های اتصالی دیگر استفاده می شود.

• مزیت شاسی های مجزا

توجه به این نکته بسیار مهم است که  لازم است شاسی دارای انعطاف پذیری مناسبی باشد تا بتواند در بربر تنش های پیچشی که در اثر عبور چرخ ها از روی ناهمواری های جاده و یا در اثر عوامل دیگر ایجاد می گردد از خود مقاومت مطلوبی نشان دهد. به همین دلیل معمولا برای اتصال اجزای این نوع شاسی ها که دارای ابعاد بزرگی می باشند از اتصالات پیچی و یا پرچی استفاده می شود و تا حد ممکن از بکارگیری اتصالات جوشی به دلیل ترد و شکننده بودن اجتناب می گردد.

• بزرگترین مزیت شاسی های مجزا

استحکام بالا و قابلیت تحمل بارهای سنگین می باشد به همین دلیل از آنها در خودروهایی همچون کامیون ها کشنده ها اتوبوس ها مینی بوس ها و برخی از وانت ها استفاده می شود. ولی باید توجه داشت که استفاده از شاسی مجزا باعث افزایش وزن خودرو و کاهش قابلیت جذب انرژی در هنگام تصادفات می شود. هر چند که تعویض راحت قطعات و کاهش هزینه تمام شده نیز مزیت محسوب می شود.

• مزیت شاسی های مجزا نسبت به شاسی های یکپارچه

۱- استحکام بالا و قابلیت تحمل بارهای سنگین

۲- تعویض راحت قطعات و کاهش هزینه تمام شده

در این حالت که شاسی و اتاق از یکدیگر جدا هستند اتاق دارای ساختاری همچون شاسی های یکپارچه می باشد. یعنی کف اتاق از ورق های فرم گرفته ای تشکیل شده است که توسط دو ناودانی طولی و پروفیل های تقویتی مستحکم گردیده است و سایر قسمت های اتاق که از تعدادی ورق و پروفیل تقویتی تشکیل شده به آن جوش می خورد.

۳- شاسی و بدنه نیمه مجزا ( نیمه جدا شدنی ): ( Semi Discrete Frame )

گاهی اوقات صرفا بعضی از قطعات اتاق همچون کف ستون ها و بغلی ها به شاسی متصل می باشند و سایر قطعات به صورت مجزا بوده و توسط پیچ و یا پرچ به قسمت های ثابت متصل می شوند. این گروه از شاسی ها را شاسی و بدنه نیمه مجزا می نامند.

در این قبیل از شاسی ها در عین حال که وزن شاسی خیلی سنگین نمی باشد ولی امکان تعویض قطعات آسیب دیده در هنگلم تصادفات به راحتی میسر می باشد.

• اتاق خودرو

اتاق خودرو گاهی اوقات بصورت یکپارچه همراه با شاسی و گاهی بصورت یک مجموعه مجزا می باشد. در هر حال بدنه خودرو ( اتاق ) از ورق های خم شده و تغییر شکل یافته ای که به یکدیگر جوش داده شده اند ساخته شده است. برای تقویت این ورق ها از تغییر فرمهای موضعی تیرهای عرضی و ستون های عمودی استفاده می شود.

• ضخامت و جنس ورقه های اتاق خودرو

معمولا ضخامت ورق های مورد استفاده در خودروها از ۰/۶ تا ۱/۲ میلیمتر است. همچنین ضخامت ورق های مصرفی برای پروفیل ها و ناودانی های تقویت کننده حداکثر تا ۳ میلیمتر است.

جنس ورق های بدنه خودرو بایستی از نوع ورق های کششی باشد تا بدون اینکه در قالب های فرم دچار پارگی و یا ترک شوند به خوبی تغییر شکل داده و شکل قالب را به خود بگیرند.

• مجموعه اتاق از دو قسمت اصلی تشکیل شده است

۱- اسکلت بندی: ( Structure )

شالوده اصلی خودرو از تعدادی پروفیل و ناودانی به صورت تیرهای طولی ستون ها و تقویت کننده ورق ها تشکیل یافته است. این مجموعه شکل دهنده ساختار خودرو بوده و وظیفه افزایش استحکام بدنه خودرو را برعهده دارد.

عکس