فهرست مطالب
امروزه توربو شارژر به یک عنصر اساسی و فراگیر در بسیاری از پیشرانههای احتراق داخلی تبدیل شده که ضمن کاستن از حجم پیشرانه، قادر است راندمان موتور را افزایش داده و از وزن آن بکاهد. با این حال عواملی نیز وجود دارند که میتوانند خرابی توربوشارژر را در پی داشته باشند. در ادامه با کارشناس خودرو سانیار همراه شوید تا نحوه عملکرد و عوامل مخرب توربوشارژر را به حضورتان معرفی کنیم.
مزایا و معایب توربوشارژرها
استفاده از توربوشارژر در خودروها، از دهه پیش و به دلیل ملاحظات محیطزیستی رواج یافت. خودروسازان برای درامانماندن از جریمههای سنگین مرتبط با آلایندگی، پیشرانه خودروها را بهتدریج کوچکتر کردند و برای جبران توان ازدسترفته، توربوشارژر را مورد استفاده قرار دادند. وظیفه اصلی توربوشارژر، تزریق هوای اضافه به مخلوط سوخت و هوا در موتورهای درونسوز است و به کمک این سیستم، میتوان از میزان مشخصی سوخت، انرژی بیشتری دریافت کرد.
استفاده از توربوشارژر در پیشرانههای کوچک، سبب شد تا آلایندگی خودروها کاهش یابد و همچنان توانی برابر با موتورهای حجیم تنفس طبیعی ارائه دهند. با این حال، توربوشارژرها بهسادگی دچار آسیب میشوند و قطعاتی بهشدت حساس هستند. توربوشارژرها با سرعت 250 هزار دور بر دقیقه کار میکنند و شدیدا تحت فشار هستند، در عین حال، حرارت آنها نیز بسیار زیاد است و همین مساله، موجب آسیبپذیری بیشتر سیستم توربوشارژر شده است.
توربو شارژر چگونه کار میکنند؟
با خروج گازهای ناشی از احتراق از محفظه سیلندر، پرههای توربین توربوشارژر به چرخش درآمده و به دلیل هم محور بودن با تیغههای کمپرسور، موجب دوران آنها میشوند؛ چرخش کمپرسور موجب مکش هوای تازه و فشرده به سیستم شده که پس از عبور از رادیاتور خنککننده (اینترکولر)، به همراه سوخت به درون سیلندر تزریق میشود؛ بدین ترتیب هوارسانی به موتور افزایش یافته، غلظت اکسیژن موجود در محفظه سیلندر بالا رفته و همین امر باعث ارتقای کیفیت سوختن بنزین و گازوئیل میشود که منجر به آزادشدن انرژی بیشتری خواهدشد
اجزای توربو شارژر
یک توربو شارژر از بخشهای مختلفی تشکیل شده که بایستی دماهای نزدیک به ۱۰۰۰ درجه سلسیوس را تاب بیاورند. همچنین پرههای توربوشارژر با سرعتی بیش از ۲۰۰ هزار دور در دقیقه دوران خواهند داشت که همین امر متریال بسیار مقاوم و ویژه را برای ساخت آن ها طلب میکند
مهمترین اجزای تشکیلدهنده یک توربو شارژر عبارتند از :
۱. هوزینگ
پوسته بیرونی توربوشارژر که فرم کلی این قطعه را تشکیل میدهد و سایر اجزا را درون خود نگاه میدارد، هوزینگ نام دارد.
۲. پرههای چرخان
تیغهها و پرههای کمپرسور و توربین به منظور فشردهسازی هوا با استفاده از انرژی گازهای خروجی طراحی شدهاند. عواملی همچون: نوع طراحی، سایز و فرم این تیغهها، شدت جریان هوا، نسبت فشار، تعیین کننده راندمان کمپرسور و نیز توان توربین هستند. این تیغهها بایستی از سازگاری کامل با یکدیگر و نیز با عملکرد موتور برخوردار باشند.
۳. شفت یا محور اتصالدهنده
این محور در میان بلبرینگها یا یاتاقانهای روغنکاری شونده نصب شده و تیغه های کمپرسور و توربین را به یکدیگر متصل میکند.
۴. یاتاقانها
این یاتاقانها توسط روغن موتور روانکاری میشوند؛ در برخی مدلهای سطح بالا نیز از بلبرینگ به جای یاتاقان استفاده میشود.
۵. بلبرینگهای شفت
این بلبرینگها نیروهای محوری وارده بر شفت را تحمل میکنند
۶. آببندها
این آببندها بیشتر شبیه به رینگ پیستون هستند و موجب عدم نشتی روغن از کمپرسور و یا توربین خواهند شد.
علائم اصلی خرابی توربوشارژر
علائم خرابی توربوشارژرها، کاملا مشخص و واضح است و با مشاهده آنها، باید بهسرعت خودرو را تحت تعمیر قرار دهید؛ چراکه بیتوجهی به این علائم، موجب خواهد شد تا هزینه تعمیرات خودروی شما بهشدت افزایش یابد. توجه به این نکته ضروری است که سیستمهای مورد استفاده در توربوشارژر خودروهای داخلی، چندان باکیفیت نیستند و از این رو، ایجاد مشکل در توربوشارژر میتواند بهراحتی سایر قسمتهای فنی خودرو را نیز تحتتاثیر قرار دهد.
با این حال، در مورد توربوشارژرهای نصبشده در سایر خودروها، باید گفت که این سیستمها تا زمانی که سرویسهای دورهای و تعمیرات آنها انجام شود، قطعاتی قابلاعتماد هستند که بهندرت دچار مشکل میشوند.
نشانه اول: تاخیر بیش از حد پدال گاز
یکی از رایجترین نشانههای خرابی توربوشارژر، تاخیر بیش از حد در عملکرد پدال گاز است. سیستمهای توربوشارژر معمولا مقداری تاخیر در پاسخگویی دارند که به آن، لگ گفته میشود؛ اما اگر این تاخیر بیش از حد باشد، سیستم توربوشارژر اتومبیل شما دچار مشکل شده است. البته این نشانه ممکن است به دلیل ایجاد مشکل در سوپاپهای ورودی یا خروجی بروز پیدا کند؛ اما در هر صورت، لازم است خودرویی را که در شتابگیری مشکل دارد، به یک تعمیرکار خبره نشان بدهید.
نشانه دوم: صدای سوت
استفاده از توربوشارژر در خودروهای درونسوز، موجب میشود تا صدای ورودی هوای موتور کاهش یابد؛ چراکه ورودی هوا توسط سیستم پیچیده توربوشارژر کنترل میشود. شنیدن صدای سوت یا هر صدای آزاردهنده دیگر که نشاندهنده درز هوا است، یکی دیگر از نشانههای خرابی توربوشارژر محسوب میشود.
هر چه سروصدای ایجادشده بیشتر باشد، مشکل بهوجودآمده در توربوشارژر حادتر است. این نشانه، به دلیل آسیبدیدگی چرخ کمپرسور، ایجاد نشتی در پمپ خلا یا شلنگها و اتصالات رخ میدهد.
نشانه سوم: افزایش مصرف سوخت
یکی از بزرگترین مزایای استفاده از توربوشارژر در خودروهای درونسوز، کاهش مصرف سوخت آنها در مقایسه با موتورهای تنفس طبیعی است؛ بنابراین، اگر خودروی توربوشارژر شما بیش از حد بنزین میسوزاند، مشکلی در سیستم پرخوران آن به وجود آمده است.
مصرف سوخت بیشازحد در موتورهای توربوشارژر، به دلایل مختلفی رخ میدهد. یکی از دلایل آن، ایجاد نشتی در سیستم توربو است که موجب میشود تا سوخت به طور مستقیم به اگزوز فرستاده شود.
نشانه چهارم: دود بیشازحد اگزوز
همانطور که در مقدمه مطلب اشاره شد، استفاده از توربوشارژر موجب میشود تا پیشرانههای درونسوز پاکتر از همیشه باشند؛ بنابراین چه دلیلی وجود دارد که از اگزوز یک خودروی مجهز به توربوشارژر دود غلیظ خارج شود؟ دلیل این رویداد، قطعا یک مشکل در سیستم پرخوران اتومبیل است.
خروج دود غلیظ از اگزوز خودروهای مجهز به سیستم توربوشارژر، به دلیل ترکخوردگی در محفظه توربو رخ میدهد؛ علاوهبرآن، ممکن است آببندی و مهروموم قسمتهای داخلی خودرو نیز دچار فرسودگی شده باشد و چنین مشکلی را ایجاد کند.
ایجاد مشکل در سیستمهای داخلی و نشتی، موجب میشود تا روغن موتور به درون سیستم توربوشارژر سرازیر شود که حاصل آن، خروج دود آبی رنگ از اگزوز خودرو خواهد بود؛ بنابراین، اگر اتومبیل شما به توربوشارژر مجهز است و دود غلیظی از اگزوز آن خارج میشود، باید منتظر مشاهده مشکلات مختلفی در سیستم روانکاری و توربوشارژر آن باشید
توربوشارژر، یکی از سیستمهای مورداستفاده در خودروها است و همانند بسیاری دیگر از سیستمها، ممکن است دچار مشکل شود. باید توجه داشت که در صورت ایجاد مشکلی در سیستم پرخوران، چراغ چک خودرو به نشانه وجود ایراد روشن میشود و به شما اخطار میدهد که دردسری در راه است.
سایر علائم مربوط به خرابی توربوشارژر نیز در میان سایر خودروهای درونسوز رایج هستند؛ برای مثال، اگر خودرو در شتابگیری ضعف نشان میهد یا دود آبیرنگ از اگزوز آن خارج میشود، مشکلاتی در سیستم دریچه گاز یا روانکاری خودرو ایجاد شده است و باید در اسرع وقت نسبت به رفع آنها اقدام کنید.
توجه داشته باشید که تعمیر این قطعه، حتما باید توسط تعمیرکار خبره انجام گیرد. با وجود گسترش استفاده از توربوشارژر در خودروسازی جهان، این سیستم چندان در کشورمان مرسوم نیست و خودروهای محدودی به توربوشارژر مجهز شدهاند. از سوی دیگر، مکانیکهای زیادی به نحوه تعمیر توربوشارژرها آشنا نیستند و به همین منظور، باید انجام سرویسها و تعمیرات اساسی توربوشارژر اتومبیل خود را در مراکز معتبر و قابلاعتماد انجام دهید تا از ایجاد خسارات ناخواسته جلوگیری کنید.
علاوهبرآن قطعات یدکی توربوشارژرها گران هستند و به همین دلیل، ممکن است تمایل داشته باشید تا از قطعات استوک یا دستدوم استفاده کنید که این کار بههیچعنوان توصیه نمیشود؛ چرا که برخلاف سایر کشورهای جهان، قطعات توربوشارژر کارکرده در کشورمان از مزیت گارانتی بهرهمند نیستند. تعمیر قطعات آسیبدیده سیستم توربوشارژر، هزینه کمتری برای شما بههمراه خواهد داشت و علاوهبرآن، ریسک کمتری برای مالک دارد؛ هرچند تعویض آن با هزینه بیشتر، همواره بهترین راه ممکن برای رفع مشکل توربوشارژر است.