چرخ خودرو از اجزای سیستم تعلیق و انتقال نیرو به حساب می آید ، جهت درک بهتر سیستم تعلیق ، سیستم ترمز و همچنین مکانیزم انتقال قدرت از موتور به چرخ ها می بایست شناخت کاملی از مکانیزم چرخ داشته باشید ، در این صفحه به بررسی کامل چرخ خودرو ، مکانیزم و اجزای آن می پردازیم. اصلی ترین و مستحکم ترین عضو چرخ ، سگدست می باشد که سایر اجزای چرخ بر روی آن نصب شده و اجزای تعلیق نیز به آن متصل می شوند. در شکل زیر موقعیت نشیمگاه چرخ خودرو را مشاهده می کنید.
در تصویر زیر ، سگدست یا همان نشیمنگاه چرخ با رنگ قهوه ای نشان داده شده ، محل اتصال طبق پایین با لکه های قرمز ، طبق بالا با لکه های زرد ، مفصل فرمان با لکه های آبی ، و محل نصب دیسک ترمز با لکه های صورتی نشان داده شده اند.
نشیمنگاه یا سگ دست چرخ
برای درک بهتر ، سگدست دیگری را مشاهده می کنید که تمام اجزای آن جدا شده اند و شکل ظاهری آن با شکل قبلی کمی متفاوت است ولی دارای همان محل های اتصال می باشد که با همان رنگ های شکل قبل مشخص شده اند ، یعنی محل اتصال طبق بالا با رنگ زرد ، طبق پایین با رنگ قرمز ، مفصل فرمان با رنگ آبی و محل نصب اجزای ترمز با رنگ صورتی نشان داده شده اند.
سگ دست چرخ
همانطور که اشاره شد اصلی ترین قطعه تشکیل دهنده چرخ ، سگدست چرخ می باشد که سیستم تعلیق ، سیستم انتقال قدرت و سایر قطعات تشکیل دهنده چرخ ، به آن متصل می شوند در شکل زیر ، نمایی از پشت سگدست مشاهده می کنید که کاور دیسک ترمز و پلوس ماشین به آن متصل می شوند ، سگدست با لکه های سبز ، پلوس ماشین (که وظیفه انتقال نیرو از گیربکس به چرخ را بر عهده دارد) با رنگ آبی و کاور پلوس را با رنگ نارنجی مشاهده می کنید.
موقعیت کاور ترمز و پلوس
نکته : سگدست هایی که تاکنون دیدید مربوط به چرخ های جلو بوده و همه دارای بازویی بودند که برای زاویه دار کردن و فرمان پذیر کردن نشینگاه چرخ استفاده می شود ولی در سگدست های مربوط به چرخ عقب خودرو خبری از این بازوی فرمان پذیر نیست. در شکل زیر یک مدل سگدست را مشاهده می کنید که در چرخ های عقب ماشین استفاده می شود و دارای بازویی در بالا با رنگ زرد برای اتصال طبق بالا و بازویی برای اتصال طبق پایین با رنگ قرمز می باشد ، همچنین دو سوراخ برای اتصال دیسک ترمز ، با رنگ صورتی وجود دارد ولی هیچ بازویی برای فرمان پذیر کردن سگدست ندارد.
چرخ فرمان ناپذیر
در ادامه بررسی قطعات متصل شونده به سگدست ، عضو دیگری که بررسی می کنیم ، مجموعه بلبرینگ چرخ می باشد که خود شامل چندین قطعه ی کوچک و بزرگ می باشد در شکل زیر ، مجموعه بلبرینگ چرخ با لکه های زرد نشان داده شده ، همچنین سگدست با لکه های نارنجی و پلوس با لکه های آبی نشان داده شده است.
مجموعه بلبرینگ خودرو از دو قسمت ثابت و متحرک تشکیل شده ، قسمت ثابت که بر روی سگدست با چند پیچ متصل می شود با لکه های سبز و قسمت چرخان (متحرک) با لکه های قرمز نشان داده شده ، این قسمت متحرک نسبت به قسمت ثابت می چرخد به این صورت که دو ردیف ساچمه (با رنگ زرد) بین قسمت ثابت و متحرک قرار می گیرد و چرخش این دو قسمت نسبت به یکدیگر را ممکن می سازد.
ساختار بلبرینگ چرخ
در شکل زیر ، یک مدل مجموعه بلبرینگ چرخ را مشاهده می کنید ، قسمت ثابت با رنگ سبز و قسمت متحرک با رنگ قرمز نشان داده شده است ، سیمی که مشاهده می کنید به قسمت ثابت متصل شده مربوط به سنسوری می باشد که سرعت چرخ را به سیستم های مختلف خودرو می رساند مانند ترمز ABS و …
عضو بعدی دیسک ترمز می باشد که به قسمت متحرک متصل می شود و همراه چرخ می چرخد و عضو مهمی از سیستم ترمز ماشین محسوب می شود ، در شکل زیر سگدست چرخ با شماره 1 ، کاور دیسک ترمز با شماره 2 ، مجموعه بلبرینگ چرخ با شماره 3 و دیسک ترمز با شماره 4 نشان داده شده اند.
مونتاژاجزای چرخ
در مرحله بعد ، مجموعه رینگ و لاستیک چرخ به مجموعه چرخ اضافه می شود ، در شکل زیر پلوس با شماره 1 ، سگدست با شماره 2 ، بلبرینگ چرخ با شماره 3 ، مجموعه بلبرینگ چرخ (که بلبرینگ شماره 3 داخل آن قرار می گیرد) با شماره 4 ، دیسک چرخ با شماره 5 و مجموعه رینگ و لاستیک با شماره 6 نشان داده شده اند.
نصب قطعات و اجزای چرخ خودرو
اکنون می بایست به نحوه اتصال بعضی از اجزا به یکدیگر صحبت کنیم ، برای اتصال مجموعه بلبرینگ چرخ به سگدست از 4 پیچ و مهره استفاده می شود ، مجموعه بلبرینگ با چهار پیچ داخل 4 سوراخ سگدست قرار می گیرد و با مهره سفت می شود ، این چهار سوراخ با لکه های سبز در شکل زیر نشان داده شده است. (نکته : معمولا سوراخ های سگدست رزوه شده و نقش مهره را بازی می کند تا نیازی به مهره نباشد)
نشیمنگاه چرخ یا سگ دست خودرو
برای اتصال دیسک چرخ به مجموعه بلبرینگ چرخ از پیچ هایی استفاده می شود که در هر خودرو متفاوت است ، در شکل زیر ، سه پیچ که با ماژیک زرد مشخص شده ، برای اتصال دیسک به مجموعه بلبرینگ استفاده می شوند.
اتصال دیسک ترمز به چرخ
نکته ای که باید در نظر بگیرید اینست که مجموعه بلبرینگ های چرخ دو مدل دارند ، مدل پیچ شده (سمت راست شکل زیر) و مدل رزوه دار (سمت چپ شکل زیر).
انواع بلبرینگ چرخ
برای اتصال رینگ چرخ به مدل پیچ شده ، از مهره چرخ استفاده می شود و برای اتصال رینگ به مدل رزوه دار ، از پیچ چرخ استفاده می شود ، در شکل زیر اتصال چرخ با 5 پیچ چرخ را مشاهده می کنید.
اتصال رینگ با پیچ چرخ
سگدست هایی که مشاهده نمودید طوری طراحی شده اند که پلوس ، نیرو را از گیربکس بگیرد و به قسمت متحرک مجموعه بلبرینگ بدهد ، اگر چرخی فقط بچرخد و نیرویی از گیربکس نگیرد یعنی چرخ غیرمحرک باشد آنگاه شکل ظاهری سگدست کمی متفاوت خواهد بود ، در چرخ های غیرمحرک معمولا از سگدست های مخروطی شکل استفاده می شود ، در شکل زیر دو مدل نشینگاه مخروطی را می بینید ، شکل سمت راست برای چرخ جلو و شکل سمت چپ برای چرخ عقب استفاده می شود.
البته بعضی از سگدست های مخروطی ، قابلیت محرک بودن را دارند به طوری که مرکز آنها توخالی می باشد و پلوس از وسط آنها عبور می کند ، در شکل زیر یک مدل از این سگدست ها را مشاهده می کنید ، پلوس با لکه های آبی ، مفصل های فرمان با رنگ سبز و سوراخ های رزوه دار سگدست چرخ با رنگ زرد مشخص شده که برای نصب کالیپر ترمز استفاده می شود.
قطعات کوچک و بزرگ فراوانی در مجموعه اجزای چرخ خودرو وجود دارد که در این صفحه ، ما فقط اجزای اصلی را شرح دادیم ، حتی قطعات اصلی که ما شرح دادیم نیز دارای اجزا و عضوهای کوچک و بزرگ می باشند ، برای مثال اگر به شکل زیر نگاه کنید این قطعات کوچک و بزرگ را مشاهده می کنید.
